Nederlandstalige Versie

Belg zijn, dat is de ander nodig hebben om jezelf te bepalen 

We horen tegenwoordig vaak het argument “we hebben niets gemeenschappelijk, we zijn zo anders”. Wij reageren vandaag met een wedervraag: “wie kan zich vandaag identificeren als de typische Belg?” Niemand. Iedereen. Is ‘Belg zijn’ niet de typische bescheidenheid om te aanvaarden dat je de ander nodig hebt om jezelf te bepalen; dat wij alleen geen typevoorbeeld vertegenwoordigen? We leven meer dan ooit in een multiculturele omgeving, en Belgen hebben steeds een complexe, breekbare, maar ook mooie identiteit gekend. ‘Belg zijn’ is aanvaarden dat je niet alleen Belg kan zijn. “Etre belge, c’est reconnaitre, en nous, notre part d’étranger.” Jacques Brel heeft ooit gezegd dat een land veel meer is dan een geografisch gegeven. ‘Belg zijn’ bestaat niet. ‘Belg zijn’ is een opvatting, een levenshouding.

Argumenten om uit elkaar te gaan, zal men altijd vinden. Vandaag zijn het taalgevoeligheden of sociale ongelijkheid, morgen kan het gaan om een religieus vraagstuk.

In de huidige tijdsgeest moeten we meer dan ooit onze identiteit opbouwen. De Belgische identiteit is echter nooit vanzelfsprekend geweest. We hebben steeds gezocht en heruitgevonden. Maar deze zoektocht heeft ook zijn creatieve kant en betrekt zowel Vlamingen als Walen en Duitstaligen, maar ook de Italianen, Spanjaarden, Marokkanen, Congolezen en Turken die gisteren of vandaag voor België hebben gekozen. Dacht u dat we persoonlijkheden als Toots Thielemans, Arno, James Ensor, Jan Fabre, Magritte of Panamarenko hadden gekend zonder die complexe Belgische identiteit? België is misschien ontsproten uit het niets, maar is vandaag een gegeven waar generaties hun leven aan hebben gewijd.

België, de spiegel van Europa 

Europa is een streven naar een ideale samenleving; de Europese Unie is hiervoor een middel. Wat vandaag in ons land gebeurt, reikt verder dan onze landsgrenzen. Vandaag heeft Europa België nodig: niet als Lidstaat, maar als samenlevingsmodel.

Gelet op de ‘melting pot’, de culturele verscheidenheid, de raakvlakken tussen Latijnse en Germaanse traditie en onze taalkundige rijkdom, is en blijft België een laboratorium voor Europa. België is een historisch kruispunt van beschavingen en is daarom symbolisch. Het is uit onze aarde en onze geest, zoals die van Paul-Henri Spaak, dat het Europese ideaalbeeld van eenheid is ontsproten.

Wat nu in België  gebeurt, is de ‘doos van Pandora’ voor een reeks Lidstaten van de EU. Taalminderheden bestaan immers overal: morgen kunnen de Schotten, de Catalanen, en de Sloveense minderheid in Oostenrijk in onze voetsporen treden. Hoe kunnen wij oprecht de hereniging met het Oosten of de val van de Berlijnse Muur, symbool bij uitstek van hereniging, herdenken en zelf niet bereid zijn om in eigen boezem te kijken? Als wij er in België al niet in slagen om samen te leven, waar dan nog wel?

Gelet op onze geschiedenis, op de actuele crisis en vertwijfeling, en op het aanstormend Belgisch voorzitterschap van de EU, heeft België nu dus een voorbeeldfunctie.

De inspiratie van de leidinggevende klasse

Paul-Henri Spaak stelde bij de ondertekening van het Verdrag van Rome: « tâchons de léguer au futur la source d’inspiration que nous puisons dans l’immortel passé ». Vandaag stelt men zich terecht de vraag vanwaar de inspiratie van de leidinggevende klasse vandaan komt.

De ruimtes waar Nederlandstaligen en Franstaligen met elkaar van gedachten wisselen, zijn in de verdrukking geraakt: zowel universiteiten als politieke partijen hebben zich de afgelopen decennia van elkaar gescheiden, in een steeds snellere centrifugale beweging. We gaan met elkaar om zonder elkaar nog te kennen, maar is dit een reden om alle bruggen op te blazen? Als we ons gevoel voor eenheid laten vallen, liegen we dan onszelf niet wat voor? De hoger vermelde ontmoetingsruimtes moeten worden heruitgevonden, door er samen aan te werken: artiesten en academici, studenten en onderwijzers, journalisten en politici, volwassenen en jongeren. Elk van ons draagt het gewicht van deze gedeelde verantwoordelijkheid.

De politiek draagt een grote verantwoordelijkheid voor de crisis. Het is geen eenvoudige roeping, maar ze lijkt ook dag na dag elke voeling met haar idealen te verliezen. De politiek met haar jarenlange status quo inspireert de burger niet langer. Er komen (weer) verkiezingen aan, die het laatste greintje vertrouwen bij de kiezer zouden kunnen wegnemen, maar met welke nieuwe gezichten of ideeën? Begrijpt men niet dat de bevolking zijn buik vol heeft van dit circus?

We laten het best niet gebeuren dat een handvol politici bepalen waar België voor staat. Zij zijn het in essentie die de geschiedenis van ons land mee vormgeven. Wie van hen is bereid om oprecht de hand te reiken, te luisteren en geduldig het verloren vertrouwen te heroveren. Daar heeft ons land nu nood aan.

Laat ons samen van onze staatsmannen verantwoordelijkheid, transparantie en tolerantie eisen. Laat ons hoop koesteren, zodat we misschien weer een nieuwe kijk kunnen ontwikkelen op wie we zijn.

Quentin Martens, Brussel, 26 jaar 

Louis-Alfons Nobels, Turnhout, 26 jaar 

Antoine de Lame, Rosoux, 26 jaar 

Sandrine Siegers, Eupen, 28 jaar